ธรรมเทสนา ชุด โอวาทหลังปาติโมกข์
หลวงปู่เทสก์ เทสรังสี

จิตใจของคนเรามันยังมี “ในเมล็ด” เป็นเครื่องอยู่ หากเข้าไปทำลาย “ในเมล็ด” มันเมื่อไร มันก็สลายไป ไม่แตกงอกอีก

๖๗. ปฏิบัติให้เข้าถึงภายใน
วันที่ ๗ มกราคม พ.ศ.๒๕๓๒

ปฏิบัติกัมมัฏฐานให้เข้าใจ ให้มันถูกต้อง ถ้าปฏิบัติไม่ถูกก็ไม่เข้าถึงใจสักที ปฏิบัติไปๆก็เลยเตลิดเปิดเปิงไป ปฏิบัติกัมมัฏฐาน คือ การพิจารณาภายในกาย มันอยู่ภายในกายของเรานี้ ถ้าหากจิตใจเข้าสมาธิแล้ว ก็เข้าถึงธรรมะ

คำว่า “ใน” มีหลายใน ในลูกก็มี ในเมล็ดก็มี เช่น อย่างขนุนที่ว่าในลูกมันนั่นมันอยู่ที่ไหน? ในเมล็ดนั้นมันยังมีอีกในหนึ่งอีก ที่เราพิจารณากาย พิจารณาภายในกาย แต่ไม่เข้าถึงในจริงๆจังๆพิจารณากาย พิจารณาลมหายใจเข้า-ออก มันเป็นของภายใน แต่ไม่ใช่ของ “ใน” จริงๆ ครั้น “ใน” จริงๆแล้ว มันจะวางของภายนอกหมด มันอยู่เฉพาะ “ภายใน” ของมัน มันพิจารณาเฉพาะ “ภายใน” ของมัน อารมณ์ทั้งปวงหมด ความคิดความนึกส่งส่ายมันหายไปหมด มันไปคิดอยู่ “ภายใน” มันไปส่งส่ายอยู่ “ภายใน” อันนี้เรียกว่าในเมล็ด

ในเมล็ดนั่นแหละ มันจะเป็นเหตุให้เกิดก่ออีก ไม่ใช่อันอื่นอันไกล อันในเมล็ดนั่นน่ะมันจะไปเกิดงอกอีก จิตใจของคนเรามันยังมี “ในเมล็ด” เป็นเครื่องอยู่ หากเข้าไปทำลาย “ในเมล็ด” มันเมื่อไร มันก็สลายไป ไม่แตกงอกอีก

การพิจารณาเฉพาะภายใน ครั้นยังไม่เข้าถึง “ภายใน” เมื่อไร ยังไม่เป็นสมาธิ เมื่อนั้น ทำไปเถิด ทำไปสักเท่าไรก็ทำไปเถิด มันไม่เข้าถึงสมาธิ ไม่เป็นสมาธิ เลยหัดสมาธิไม่เป็น ที่จริงภายในของเราทุกผู้ทุกคนมันมีอยู่แล้ว ธรรมะมีอยู่หมดทุกคนแล้ว แต่เราไม่เข้าถึงธรรมะ ก็เลยเป็นเหตุให้เบื่อหน่าย เป็นเหตุให้ขี้เกียจขี้คร้าน ครั้นเข้าถึงสมาธิแล้วมันสนุกสนาน มันเพลิดเพลินอิ่มอกอิ่มใจ พิจารณาอะไรมันละเอียดถี่ถ้วนชัดเจนทุกสิ่งทุกประการ เราอยู่ที่ไหนมันก็เป็นสมาธิอยู่ภายใน

ถ้าถึง “ภายใน” มันถึงใจแล้ว ถึงในเมล็ดนั่นแหละมันอยู่ภายใน จะยืน เดิน นั่ง นอน อิริยาบถใดๆ มันสงบอยู่ตลอดเวลา อยู่ในหมู่คณะก็ดี ปลีกจากหมู่คณะก็ดี มันก็สงบเยือกเย็นพิจารณาของตนอยู่ตลอดเวลา ไม่ต้องไปเที่ยวในป่าในรก ครั้นเราเข้าถึงภายในใจของมัน มันไม่วุ่นวายภายนอก มันก็สงบอยู่ตลอดเวลา ครั้นมันไม่สงบภายนอกแล้ว มันไม่เข้าถึงใจ ไม่เข้าถึง “ของใน” ของมัน เราไปวิเวกอยู่คนเดียวยิ่งไปใหญ่ไปโต มันไม่มีใครเกรงกลัว ไม่มีใครระมัดระวังช่วยเหลือ ยากที่จะแก้ไขได้ในขนาดนั้น

กัมมัฏฐาน คือพิจารณาภายในกาย มันอยู่ภายในกายของเรานี้ สงบอยู่นี่แล้วเป็นกัมมัฏฐานไปในตัว คำว่า “พระกัมมัฏฐาน” มันต้องมีอะไรในตัวซิ ไม่มีมันจะใช้ได้หรือ? เราตั้งใจฝึกหัดปฏิบัติละทุกสิ่งทุกอย่างมาแล้ว ยังมากังวลเกี่ยวข้อง อยู่ในสิ่งทั้งปวงหมด มันก็ใช้ไม่ได้น่ะซี เอาละ

ครั้นเราเข้าถึงภายในใจของมัน มันไม่วุ่นวายภายนอก มันก็สงบอยู่ตลอดเวลา

[จบ โอวาทหลังปาติโมกข์ 67. ปฏิบัติให้เข้าถึงภายใน]